De overgang is een bijzondere periode. Het markeert het einde van de vruchtbare jaren, maar kan ook het begin zijn van een nieuw, krachtig hoofdstuk in je leven. Toch ervaren veel vrouwen deze fase als zwaar en niet in de laatste plaats door de opvliegers die je plotsklaps overvallen. Hittegolven, nachtelijk zweten, een lichaam dat lijkt te protesteren. Vaak wordt dit toegeschreven aan hormonale veranderingen. Maar wat als je lichaam méér probeert te zeggen dan alleen: “Je hormonen veranderen”? En hoe kun je deze signalen gebruiken om een krachtige, nieuwe verbinding met jezelf aan te gaan?
Wat zijn opvliegers?
Opvliegers ontstaan voornamelijk door het dalen van het oestrogeenniveau in de overgang. Dit beïnvloedt het thermostaatcentrum in je hersenen, waardoor je lichaam sneller denkt dat het moet afkoelen, wat leidt tot zweten en een plotselinge hittegolf.
Maar: niet iedere vrouw heeft er last van. En niet bij iedereen zijn ze even hevig. Dat doet vermoeden dat er méér meespeelt dan alleen hormonen.
Psychosomatische invloeden op opvliegers
De term psychosomatisch betekent dat lichamelijke klachten mede ontstaan of verergeren door psychologische factoren. In het geval van opvliegers zijn er een aantal duidelijke verbanden gevonden:
1. Stress en angst
Vrouwen die veel stress ervaren of angstig zijn, hebben vaker en hevigere opvliegers. Stress activeert het sympathisch zenuwstelsel (vecht-of-vluchtmechanisme), wat invloed heeft op je bloedvaten en lichaamstemperatuur. Dit kan opvliegers verergeren of zelfs uitlokken.
2. Onderdrukte emoties
Onderdrukte boosheid, verdriet of schaamte kunnen zich lichamelijk uiten. Volgens sommige psychosomatische theorieën kunnen opvliegers deels een signaal zijn van het lichaam dat iets “naar buiten” wil – iets wat te lang is binnengehouden.
3. Negatieve overtuigingen over de overgang
Vrouwen die de overgang zien als een eindpunt of verlies (van jeugd, vruchtbaarheid, aantrekkelijkheid) ervaren vaker hevige symptomen. Een positieve mindset blijkt daarentegen klachten te kunnen verminderen.
4. Verminderde zelfzorg of overbelasting
Veel vrouwen rond de overgangsjaren dragen grote verantwoordelijkheden (zorg, werk, relaties) en cijferen zichzelf weg. Dat kan leiden tot overprikkeling en lichamelijke uitputting, wat opvliegers triggert.
Het lichaam als boodschapper
Vanuit psychosomatisch perspectief is je lichaam geen machine die kapotgaat, maar een intelligent systeem dat voortdurend met je communiceert. Opvliegers kunnen dan ook gezien worden als een innerlijke boodschap: het is tijd om anders naar jezelf, je leven en je energie te kijken.
Misschien leef je al jaren op de automatische piloot, voortgestuwd door een soort oer-instinct. Altijd maar doorgaan. Je aanpassen. Niet zeuren. Alles onder controle willen houden. Maar je lichaam weet beter. Het fluistert, of schreeuwt, dat het tijd is voor verandering.
De warmteaanval is dan niet je vijand, maar een signaal. Een innerlijk alarm dat zegt: je hoeft het niet meer op deze manier te doen. Je mag stoppen met overleven. Je mag gaan léven. In vertrouwen. In verbinding met jezelf.
De diepere oorzaak, leven vanuit angst en afhankelijkheid
Veel vrouwen zijn onbewust de regie over hun leven kwijtgeraakt. Ze zoeken veiligheid buiten zichzelf, in mensen, systemen, overtuigingen of controle. Ze houden zich staande, maar voelen zich tegelijkertijd innerlijk onrustig, leeg of uitgeput.
Dit gedragspatroon komt vaak voort uit angst. Angst om het niet goed te doen. Angst voor verlies, afwijzing of falen. En die angst wordt onbewust opgeslagen in je lijf. Het stapelt zich op in je systeem, totdat het zich op een dag vertaalt in fysieke klachten. Je transpireert niet zomaar. Je lichaam probeert je iets duidelijk te maken.
innerlijk gezag en bewustwording
De uitnodiging ligt in het erkennen van je eigen innerlijke autoriteit. Niet langer leven vanuit instinct en overleving, maar vanuit bewustzijn. Je hoeft niet meer op de vlucht. Je hoeft je niet meer te bewijzen. Je hoeft alleen maar terug te keren naar jezelf.
Hoe doe je dat?
- Erken je klachten als signalen
Zie opvliegers niet als iets vervelends dat “weg moet”, maar als waardevolle boodschappen van je lichaam. Sta stil en luister: wat probeer ik te negeren of onderdrukken? - Doorbreek oude patronen
Leef je vanuit aanpassing, angst of controle? Tijd om los te laten wat niet meer werkt. Je hoeft geen ‘braaf vrouwtje’ te zijn dat zich onzichtbaar maakt. Jij mag krachtig zijn, zichtbaar, levend. - Keer naar binnen
De veiligheid die je zoekt, ligt in jezelf. Niet buiten jezelf. Je hoeft niets of niemand anders te zijn dan wie je werkelijk bent. - Zet angst om in liefde
Angst vertelt je niet dat je zwak bent – het vraagt je om te groeien. Om je instinctieve reacties om te zetten in bewuste keuzes. Liefdevolle keuzes. Dat is waar heling begint.
Wat kun je concreet doen?
Als psychosomatische factoren meespelen, kun je lichaam én geest inzetten om klachten te verlichten, zoals:
- Ademhalingsoefeningen, zoals Buteyko of hartcoherentie, om je zenuwstelsel tot rust te brengen.
- Mindfulness of meditatie om weer te voelen wat je werkelijk nodig hebt.
- Emotionele verwerking, eventueel met een coach of therapeut.
- Jezelf vragen stellen als: “Wat wil deze levensfase mij laten zien?”
- De overgang herwaarderen als een poort naar meer vrijheid, autonomie en zelfliefde.
Ja, opvliegers zijn hormonaal – maar ze zijn ook meer dan dat. Je lichaam is een intelligent systeem dat alles opslaat, verwerkt en uitdrukt: fysiek, emotioneel én mentaal. Dus zelfs als je hormoonspiegels op orde zijn, kunnen onverwerkte ervaringen of langdurige stress zich alsnog via het lichaam manifesteren.
Zie je opvliegers als een uitnodiging. Om dieper te luisteren. Om dichter bij jezelf te komen. Om los te laten wat je niet langer dient en om opnieuw te kiezen. Voor jezelf. Voor bewust leven. Voor rust.
Wanneer je leeft vanuit vertrouwen en innerlijk gezag, verandert je energie en gaat je lichaam vanzelf mee. Dat is geen zweverige gedachte, maar een diepe, praktische waarheid. Jij hebt meer invloed dan je denkt!