“Hurt people hurt people”. Of in het Nederlands: Gekwetste mensen kwetsen mensen. Het is een krachtige, bijna poëtische uitspraak die in één zin beschrijft hoe pijn zich vaak herhaalt. Niet als bewuste keuze, maar als onbewust patroon.
De uitspraak beschrijft hoe mensen die zelf pijn hebben ervaren, zoals trauma, verlating, afwijzing of schaamte, die pijn vaak doorgeven aan anderen. Soms subtiel, soms zichtbaar. Bijvoorbeeld door woede-uitbarstingen, passief-agressief gedrag, bindingsangst of overmatige controle. Maar wat deze uitspraak óók zegt, is dat er begrip mag zijn voor die herkomst. Niet als excuus, maar als verklaring. Want gedrag komt ergens vandaan. En wie zich daarvan bewust wordt, kan leren kiezen voor iets anders.
“STOP WORKING YOUR SHIT OUT ON OTHER PEOPLE”
Brené Brown, onderzoeker op het gebied van kwetsbaarheid en schaamte, benadrukt dat veel mensen hun onverwerkte pijn projecteren op anderen. In haar artikel Leading from Hurt versus Leading from Heart schrijft ze:
“It’s easier to cause pain than to feel pain.”
In haar reflectie op leiderschap legt Brené Brown uit dat veel mensen leiden vanuit pijn en een tekort aan eigenwaarde. Ze proberen dat gat te vullen met macht, erkenning en controle, maar wat ze eigenlijk nodig hebben is innerlijke heling, niet externe bevestiging. Dit gedrag, dat zij “leading from hurt” noemt, is geen incidentele uitglijder, maar een patroon. In plaats van onze pijn te voelen, projecteren we die op anderen, wat leidt tot wantrouwen, angstcultuur en verlies van verbinding.
Vaak komt die pijn voort uit onze “eerste familie” – ouders die afwezig waren, geen erkenning gaven, of zelf faalervaringen meedroegen. Als volwassene zoeken we dan op het werk naar goedkeuring die we als kind misten, of streven we obsessief naar succes. Maar pijn die niet geheeld is, wordt doorgegeven.
TONY ROBBINS: “USE YOUR PAIN AS FUEL”
Tony Robbins bekijkt het vanuit een ander perspectief. Hij ziet pijn als brandstof voor persoonlijke groei. Zijn bekende quote luidt:
“Change happens when the pain of staying the same is greater than the pain of change.”
Deze uitspraak raakt aan een diepe waarheid over menselijk gedrag: mensen veranderen meestal pas als het echt niet anders kan. Zolang het ongemak van de huidige situatie draaglijker voelt dan de angst of moeite van verandering, blijven we vaak waar we zijn, ook al weten we dat het ons niet goed doet.
Tony Robbins bedoelt hiermee dat verandering zelden puur logisch of rationeel gebeurt. We veranderen niet omdat we weten dat iets beter is, maar omdat we het voelen, omdat het ongemak, de frustratie of de pijn van blijven zoals we zijn te groot wordt. Die pijn wordt dan de katalysator.
Voorbeeld:
Je blijft te lang in een baan die je leegzuigt. Pas als je fysiek uitgeput raakt of elke ochtend huilend wakker wordt, overweeg je echt om weg te gaan.
Of je blijft in een relatie die je ongelukkig maakt, tot het moment dat je zelfrespect begint te lijden.
De quote is dus een uitnodiging. Wacht niet tot de pijn onhoudbaar is. Durf te kiezen vóór groei, vóór verandering, ook al is dat spannend. Want verandering is pijnlijk, maar blijven waar je niet hoort, is vaak pijnlijker.
WILL SMITH
Misschien heb je het gezien maar tijdens de Oscars van 2022 sloeg Will Smith komiek Chris Rock live op het podium, nadat Rock een grap maakte over Jada Pinkett Smiths geschoren hoofd – een gevolg van alopecia. Smith keerde terug naar zijn stoel en riep woedend: “Houd de naam van mijn vrouw uit je verdomde mond.” Later bood hij publiekelijk excuses aan. In interviews erkende Smith dat zijn reactie voortkwam uit opgekropte pijn en zei: “Hurt people hurt people.” Het incident leidde tot een 10-jarige uitsluiting van de Oscars en wereldwijde discussies over emotionele beheersing, geweld en verantwoordelijkheid in het publieke leven, zie onder andere dit artikel in de Washington Post
HEALING PEOPLE HEAL PEOPLE
Als tegenhanger van de oorspronkelijke quote is er een steeds bekender wordende variant “Healing people heal people”.
Mensen die bewust bezig zijn met hun eigen helingsproces worden vaak een bron van veiligheid, steun en inspiratie voor anderen. Niet omdat ze perfect zijn, maar omdat ze verantwoordelijkheid nemen.
Ze herkennen hun triggers, oefenen met nieuwe reacties en leren mild kijken naar zichzelf. En daardoor kunnen ze ook milder zijn naar de mensen om hen heen. En jij kunt daar vandaag mee beginnen.
5 MANIEREN OM DE CYCLUS TE DOORBREKEN?
Als je merkt dat je in patronen zit die je liever niet herhaalt, is dat sowieso al een krachtig inzicht. Herstel begint bij bewustzijn, en kleine stapjes maken daarin al verschil. Hier zijn vijf manieren waarop jij bewust kunt kiezen voor heling in plaats van herhaling:
- Herken je triggers
Let op situaties waarin je emotioneel reageert. Wat gebeurt er precies? En wat is je eerste impuls? Deze signalen wijzen vaak naar oude pijn. - Vertraag je reactie
In plaats van direct te reageren, adem even diep in. Slaap er een nacht over. Die pauze kan het verschil maken tussen herhalen en doorbreken. - Verwerk je eigen pijn
Zoek begeleiding, schrijf in een dagboek, volg therapie of een cursus die je helpt om je verhaal onder ogen te zien, kijk op deze website. - Kies voor compassie
Zowel naar jezelf als naar anderen. Je hoeft niet alles te begrijpen om empathie te voelen. - Omring je met mensen die groeien
Verandering is moeilijk als je omgeving blijft hangen in oude dynamieken. Zoek mensen die ook kiezen voor bewustwording en heling.
MAAK HET VERSCHIL
Volgens het artikel van Brené Brown is het belangrijk dat leiders, maar dat geldt in mijn ogen voor alle mensen, hun angsten, emoties en verleden onder ogen zien. Want wie geen tijd investeert in heling, verspilt tijd aan het managen van disfunctioneel gedrag, bij zichzelf én bij anderen. Echte, moedige leiders leiden vanuit het hart, volgens Brown. Ze creëren veilige, empathische omgevingen waarin mensen kunnen groeien, leren en fouten durven maken. Leiderschap vanuit hart, niet pijn, verandert alles.
Tony Robbins moedigt mensen aan om hun pijn niet te onderdrukken, maar te gebruiken als motivatie. Volgens hem is pijn onvermijdelijk, maar lijden is een keuze. In plaats van die pijn op anderen af te reageren, kunnen we ervoor kiezen om ermee aan de slag te gaan en zo te transformeren. Zijn boodschap? Ga niet automatisch in de aanval of verdediging als iemand je kwetst, maar vraag je af wat er achter dat gedrag zit.
COMPASSIE ONTSTAAT ALS JE BESEFT DAT PIJN ZELDEN ALLEEN OVER JOU GAAT.
Tony Robbins bedoelt met deze uitspraak dat veel van het pijnlijke gedrag dat we ervaren van anderen, zoals boosheid, afstandelijkheid of kritiek, vaak voortkomt uit hun eigen innerlijke worsteling, en niet puur een reactie is op iets wat jij hebt gedaan. Dus wanneer iemand jou kwetst of zich oneerlijk gedraagt, is het menselijk om dat persoonlijk te nemen. Maar als je gaat inzien dat die pijnreactie zelden alleen over jou gaat, ontstaat er ruimte voor compassie in plaats van verdediging of wrok.
Bijvoorbeeld:
– Iemand reageert fel op je, maar eigenlijk voelt die persoon zich onzeker of niet gehoord.
– Iemand probeert je te kleineren, maar worstelt misschien met een gebrek aan eigenwaarde.
Door te beseffen dat veel gedrag een reflectie is van onverwerkte pijn of innerlijke conflicten, kun je milder reageren. Niet door alles te accepteren of grenzen te laten vervagen, maar door vanuit zachtheid te kijken en je afvragen; Wat speelt er misschien bij deze persoon?
Compassie is dus niet naïef zijn, maar begrijpen dat menselijk gedrag vaak een uiting is van innerlijke pijn – en dat het zelden echt alleen over jou gaat. En dat lijkt me een mooie afsluiter van deze blog.