Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg, zo ben ik nu eenmaal, het lukt mij toch niet, ik ben het niet waard. Overtuigingen zijn ergens in je leven ontstaan en ze komen te pas of te onpas bovendrijven wanneer een situatie zich voordoet. Vaak wanneer je dit niet uitkomt. De gevolgen van deze overtuigingen kunnen je lol in het leven echter goed in de weg zitten. Maar… je kunt er wel degelijk wat aan doen!
Hoe ontstaan overtuigingen?
Overtuigingen ontstaan vaak op jonge leeftijd en worden gevormd door opmerkingen door derden die je later voor waar bent gaan aannemen. ‘Als je niet gaat studeren dan wordt het niets met je’ of ‘het wordt niets met hem/haar’. Een veelgehoorde is ook’ mannen zijn niet te vertrouwen’. Het zijn allemaal projecties van anderen die niets met jou te maken hebben maar als je ze maar vaak genoeg hoort, is de kans groot dat je ze gaat geloven.
Wat voor een soort overtuigingen zijn er
Er zijn allerlei soorten overtuigingen. Zo zijn er stimulerende overtuigingen (mijn broer vindt me een toffe zus), belemmerende overtuigingen (Wie voor een dubbeltje geboren is wordt nooit een kwartje en de belemmerende overtuigingen op identiteitsniveau (ik ben een mislukking). Vooral deze laatste groep kunnen ervoor zorgen dat je leven stil blijft staan, relaties met andere mensen beperken en je kunt er angstig van worden.
Vaak ben je er niet eens van bewust dat je deze overtuigingen hebt, maar je neemt ze wel mee in elke beslissing die je neemt in je leven. Daarom is het ook zo belangrijk dat jouw overtuigingen bij jezelf leert ontdekken. Ga er eens voor zitten, misschien herken je er een paar van deze voorbeelden.
Belemmerende overtuigingen op identiteitsniveau:
– Ik ben niet slim
– Ik ben lelijk
– Ik kan geen keuze maken
– Zo ben ik nou eenmaal
– Ik mag geen fouten maken
– Ik ben niet goed genoeg
– Dat kan ik niet
– Ik word toch niet aangenomen
– Niemand houd van mij
– Ik was een foutje
Overtuigende overtuiging
Een overtuiging kan je zo overtuigd hebben dat je het zelfs niet meer gelooft wanneer iemand anders het tegendeel beweert. Wanneer je jezelf elke dag negatieve input geeft is het ook niet vreemd dat je jezelf ernaar gaat gedragen. ‘Wauw, die jurk staat je hartstikke goed’. Oh, die heb ik voor een paar euro op de markt gekocht en je verandert snel van onderwerp. Waarom? Omdat jij iets anders over jezelf gelooft, dan degene die je een compliment maakt. Dit veroorzaakt een kleine ‘kortsluiting’ in je hoofd waardoor je jezelf ongemakkelijk gaat voelen wanneer iemand iets positiefs over je zegt.
Er bestaat geen twijfel over dat mensen een enorm vermogen hebben om met passie en volharding aan onjuiste overtuigingen vast te houden.
– Dr. Bruce Lipton, celbioloog en auteur
Je begrijpt dat dit geen makkelijke materie is. Wanneer je jezelf bijvoorbeeld jarenlang hebt wijsgemaakt dat je onbelangrijk bent, dan vergt het; toewijding, alertheid en een sterke wil en al je zintuigen om het gedrag wat bij deze overtuiging hoort aan te passen. Onder andere door jezelf compleet en volledig onder te dompelen in de gedachte dat je wel de moeite waard bent.
Wanneer je je verhaal verandert, verandert je leven
Motivatiegoeroe, Tony Robbins, zegt er het volgende over; sommige mensen zijn verslaafd om het verhaal van hun pijn telkens opnieuw te beleven. Op deze manier wordt het een mentale gevangenis die je weerhoudt het beste uit jezelf en je leven te halen. We hebben allemaal dingen die ons leven bepalen, ieder heeft zijn eigen verhaal. Het is maar net welk verhaal nu je leven bepaalt.
Als je wie dan ook zou kunnen zijn… wie zou je dan zijn?
Dit was een vraag die Bruce Lipton, celbioloog en auteur van de bestseller ‘De biologie van de overtuiging, hoe gedachten je leven bepalen’, zich stelde. De mogelijkheid om zijn identiteit te kunnen veranderen omdat hij iemand anders dan zichzelf zou willen zijn, resulteerde in een baanbrekend onderzoek op het gebied van genetica. In zijn onderzoek toonde hij aan dat overtuigingen, of ze nu waar zijn of niet, onze genetische code kunnen veranderen. Dat werpt een heel ander licht op de uitspraak ‘Dat zit in onze genen’, nietwaar. Omgevingsinvloeden zoals voeding, stress, emoties en gedachten kunnen onze genen beïnvloeden zonder onze DNA-blauwdruk, die we bij de geboorte hebben meegekregen, te veranderen.
Maar hoe zet je belemmerende overtuigingen om naar stimulerende overtuigingen?
Joel Osteen, een Amerikaanse predikant van de Lakewood Church, kampte in het begin van zijn carrière met belemmerde overtuigingen. Hij had podiumvrees en ving een gesprek op van een kerkgangers; ‘Hij wordt nooit zo goed als zijn vader’. Deze gedacht schoot wortel in zijn hoofd en hij ging het geloven; Ze hebben gelijk, ik word nooit zo goed als mijn vader’. Net zoals met vele van deze gedachten voegde hij er nog wat aan toe’ ik bezit niet over de juiste vaardigheden’.
Met deze laatste opmerking gaf hij zich echter ook een tool in handen waar hij iets aan kon doen. Hij leerde zichzelf een gewoonte aan door zijn zelfgeschreven preek intensief te oefenen voordat hij het publiekelijk ten gehore bracht. Ondersteund door zijn groeiende vaardigheden, moest hij nog wel afrekenen met zijn belemmerde overtuigingen. Door zijn negatieve dialoog te vervangen door woorden die hem stimuleerden, wist hij het tijd te keren; ‘Erase it and replace it’, zoals hij in zijn speech* zegt. Mede door het toepassen van deze tactiek groeide Joel uit tot een succesvolle (media) pastor.
TIPS van ervaringsdeskundigen
1. De 90 seconde regel (Tony Robbins)
Je hebt 90 seconden om rond om dolen in negativiteit, laat het daarna los. Er is zoveel om dankbaar voor te zijn, dat het geen waarde heeft om je energie te besteden aan je slecht te voelen.
2. ‘Erase it and replace it’ (Joel Osteen). Verander je innerlijke dialoog en zeg dagelijks stimulerende gedachten (affirmaties) tegen jezelf zoals; ‘Ik kan alles aan, ik ben zelfverzekerd, ik hou van mezelf’. Combineer dit met het verrijken van je skills en het vertrouwen in je eigen kunnen en zelfeffectiviteit zal groeien! De denkwijze van Joel Osteen heeft overigens raakvlakken met het emotiemodel van de MatrixMethode.
3. Lees stimulerende biografieën of bekijk documentaires (Albert Bundura).
Leer van de lessen die geleerd zijn. Je hoeft niet altijd zelf het wiel uit te vinden, laat je inspireren en vergroot daarmee je zelfeffectiviteit.
Doe het stap voor stap
Een tip van ons: Doe het stap voor stap. Jezelf bewust zijn van je gedrag is de sleutel tot verandering. Neem de tijd voor dit proces. Overtuigingen zijn niet in één dag ontstaan en zullen ook niet in één dag weg zijn. Geef het de tijd om wortel te schieten. Je onderbewuste geest is veel krachtiger dan je bewuste geest. Het is niet voldoende om de woorden uit te spreken, het is ook belangrijk dat je echt gaat geloven dat het waar is. Dat je er oprecht van overtuigd raakt. Je bent op de goede weg wanneer je het positieve effect van deze woorden voelt in alle vezels van je lichaam. Ook zal dit de kans op een mogelijke terugval de kans dat je weer terugvalt in de dezelfde negatieve dialogen minimaliseren.